Emniyet kemeri nedir, neden takılır?

Emniyet kemeri, 1850’lerin başında İngiliz mühendis ve mucit George Cayley tarafından icat edildi. Cayley, havacılık alanında bir öncüydü aerodinamik ve kanat tasarımı üzerine yaptığı ilk çalışmalar nedeniyle “uçağın babası” olarak kabul ediliyor. Ayrıca, deneysel planörlerinde kullanılmak üzere “emniyet kemeri” adını verdiği emniyet kemerini icat etmesiyle de tanınır. Emniyet kemeri için ilk patent 1885’te New York’lu bir iş adamı olan Edward J. Claghorn tarafından verildi, ancak tasarımı geniş çapta benimsenmedi. Daha sonra 1868’de George Nichols adlı Amerikalı bir mucit, emniyet kemeri için patent başvurusunda bulundu. Kemerin tramvaylarda kullanılması amaçlanmıştı, ancak yaygın olarak benimsenmedi. 1950’lere kadar, bugün bildiğimiz şekliyle emniyet kemeri icat edildi ve otomotiv endüstrisinde geniş çapta benimsendi. 1940’ların sonlarında, iki Amerikalı mühendis, Nils Bohlin ve Roger W. Griswold, yeni bir tür emniyet kemeri geliştirmek için çalışmaya başladı. O sırada İsveçli otomobil üreticisi Volvo için çalışan Bohlin, kucak kemeri ve çapraz omuz askısı içeren üç noktalı bir emniyet kemeri geliştirdi. Tasarım 1959’da patentlendi ve Volvo, emniyet kemerlerini arabalarına standart donanım olarak takmaya başladı. Diğer araba üreticileri tarafından geniş çapta benimsenen ve otomobillerde ve diğer araçlarda emniyet kemerleri için standart tasarım haline gelen üç noktalı emniyet kemeri tasarımıydı. Günümüzde birçok ülkede otomobillerde emniyet kemeri bulunması zorunlu hale getirilmiş ve sayısız hayat kurtarılmıştır.

Daha tanımsal bir şekilde söylemek gerekirse; emniyet kemeri, bir araçta bulunanları koltuklarında sabitlemek ve bir çarpışma anında etrafa savrulmalarını önlemek için tasarlanmış bir cihazdır. Emniyet kemerleri, sırasıyla kalçaya ve göğse takılan bir kucak kemeri ve bir omuz askısından oluşur. Kucak kemeri vücudun alt kısmını yerinde tutmak için tasarlanırken, omuz askısı üst gövdenin öne doğru hareket etmesini engellemek ve göğüs ve baş yaralanmalarını önlemek için tasarlanmıştır.

Emniyet kemerleri, aracın ataletiyle harekete geçer ve bu, ani bir durma veya çarpışma durumunda kemerin yolcunun vücudunu sarmasına neden olur. Kemerler, bir çarpışma anında kemerleri gergin tutan ve yolcunun öne doğru savrulmasını engelleyen kilitleme mekanizmalarıyla donatılmıştır.

Emniyet kemeri kullanımı çoğu ülkede zorunludur ve araba kazalarında yaralanmaları ve ölümleri önlemede en etkili güvenlik araçlarından biri olarak kabul edilir. Çalışmalar, emniyet kemerlerinin ciddi yaralanma veya ölüm riskini %50’ye kadar azaltabileceğini göstermiştir.

Geleneksel emniyet kemerlerine ek olarak, artık birçok araçta bir çarpışma durumunda ek koruma sağlamak üzere tasarlanmış hava yastıkları da bulunmaktadır. Hava yastıkları az miktarda gazla şişer ve direksiyon simidinde, ön panelde ve koltuklarda bulunur. Bir çarpışma sırasında yolcuları yastıklayarak ve çarpma enerjisinin bir kısmını emerek çalışırlar.

Emniyet kemerleri, takılması rahat olacak şekilde tasarlanmıştır ve çeşitli vücut tiplerine uyacak şekilde ayarlanabilir. Kucak kemeri kalçalar boyunca alçak ve sıkı bir şekilde ve omuz askısı göğsün üzerinden sıkıca takılı olacak şekilde emniyet kemerlerini düzgün şekilde takmak önemlidir.

Genel olarak, emniyet kemerleri, araçta bulunanları bir çarpışma durumunda yaralanmalardan korumada önemli bir rol oynar. Emniyet kemerlerinin her zaman doğru şekilde takıldığından emin olmak ve çocukların araba koltuklarında veya yükseltici koltuklarda düzgün şekilde sabitlendiğinden emin olmak önemlidir.

Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı verilerine göre emniyet kemerinin etkileri hakkında bazı bilgiler şu şekildedir:

• Üç noktalı emniyet kemerleri, otomobilde seyahat edenlerin ağır yaralanma risklerini % 45 kamyonetlerde de % 60 oranında azalmaktadır.
• Ölümlü kazalarda emniyet kemeri kullananların % 24.8’i hiç zarar görmeden kazayı atlatırken, emniyet kemeri kullanmayanlarda bu oran % 6.3’tür.
• İleri düzey araştırmalarda arka koltukta emniyet kemeri kullanımının, arka koltukta meydana gelen ölüm ve yaralanmaların 2/3’nün ve ön koltukta ölümlerin ise % 6’sını önlediği saptanmıştır. Bütün ağır yaralanmalarda ise, arka koltuk emniyet kemerleri yaralanmanın şiddetini % 50 oranında azaltmaktadır.
• TRL (İngiltere Ulaşım Araştırma Laboratuarı) analizleri, ön koltuk yolcularının tamamına yakınının emniyet kemeri takmasına karşılık, daha düşük oranda emniyet kemeri kullanan arka koltuk yolcularının yaralanma riskinin 2 kat, fırlatılma riskinin ise 7 kat daha fazla olduğu ortaya koymuştur. Emniyet kemeri takmamış arka koltuk yolcuları en çok kafa, yüz ve boyun zedelenmelerine maruz kalmaktadır. Arka koltuk yolcularının en büyük yaralanma nedeni fırlatılmadır.
• Genel bir ifade ile belirtecek olursak emniyet kemeri kullanımının zorunlu olduğu ülkelerdeki ölüm ve yaralanma oranları, kullanımın zorunlu olmadığı ülkelere göre % 40 daha azdır.
• Avustralya’nın bir eyaleti olan Viktorya’da emniyet kemeri kullanımı 1970 yılında zorunlu hale getirilmiştir. Bundan 4 yıl sonra 1974 istatistiklerinde ölümlerde % 37’lik azalma, yaralanmalarda % 41’lik azalma ve omurilik zedelenmelerinde ise % 27’lik azalma meydana gelmiştir.
• 1995’te Amerika’da ise emniyet kemerleri 9.797, hava yastıkları 475, çocuk koruma sistemleri ise 279 kişinin hayatını kurtarmıştır. Kanada’da, 1989’dan bu yana emniyet kemerleri 2.400 kişinin hayatını, 55.000 kişinin yaralanmasını önlemiş, sosyal ve sağlık maliyetlerinde 3 milyon dolar tasarruf sağlamıştır. Yine aynı ülkede ise 1995 yılında ölümlü kazalarda, koruma sistemi kullanmayanların (Emniyet kemeri, araç çocuk koltuğu vs.) % 25’i aracın dışına fırlatılmıştır.

Ülkemizde emniyet kemeri takmama cezası 2023 yılı için 436 TL (15 ceza puanı)’dır.  Ceza almamaktan ziyade güvenliğiniz için emniyet kemeri kullanmayı alışkanlık haline getirmenizi öneririz, göreceksiniz o kadar da zor değil.

Detaylı diğer tüm cezalar için:   2023 trafik cezaları